ترکیه تلاقی شرق و غرب نیست؛ تلفیق شرق و غرب است، محلی است برای هم‌جواری گذشته و حال، سنت و نوگرایی؛ گویی از دل افسانه‌ها بیرون آمده است و در نقشه جهان خودنمایی می‌کند.
در این سفرنامه، این سرزمین شگفت‌انگیز را کشف خواهیم کرد، در کوچه‌پس‌کوچه‌های استانبول قدم خواهیم زد، بر فراز کاپادوکیا پرواز خواهیم کرد و قصه‌های اصیل ترک را در بازارهای ادویه و قهوه‌خانه‌ها خواهیم شنید.
ترکیه، قصه‌ای است که باید آن را زندگی کرد. آماده باشید که می‌خواهیم سرزمین قصه‌های شرق و افسون غرب را از دریچه‌ای متفاوت نظاره کنیم.
طنین قصه‌های شرق در کوچه‌پس‌کوچه‌های تاریخ
در گوشه‌ای از ترکیه، شهری وجود دارد که قسمتی از آن روایتگر داستان‌های شرق و قسمتی دیگر از آن دریچه ورود به دنیای غرب است، استانبول. در این بخش، با قدم زدن در کوچه‌های خاطره‌انگیز استانبول به اعماق افسانه‌هایی سفر خواهیم کرد که هنوز در تاروپود زندگی روزمره این شهر جریان دارند.
استانبول: میراث‌دار شکوهمند امپراتوری‌های کهن
در کوچه‌پس‌کوچه‌های استانبول هنوز هم می‌توان ردپای امپراتوری‌های مختلف را پیدا کرد. رم، بیزانس و عثمانی همگی اینجا حکومت کرده‌اند و هرکدام بخشی از جان خود را در کالبد استانبول نهاده‌اند.
در میانه شهر گنبدی عظیم سر برآورده که اهمیت آن چیزی فراتر از یک بنای تاریخی به‌جامانده از گذشتگان است. ایاصوفیه که به‌عنوان یک کلیسا ساخته شد، بعدها به یک مسجد تبدیل شد؛ اما تحولات آن همین‌جا تمام نشد و سال‌ها در قالب یک موزه نمایشگر تاریخ این شهر بود ولی بعدها دوباره به یک مسجد و محلی برای گردهمایی مسلمانان بدل شد. ایاصوفیه یکی از مسحورکننده‌ترین بناهای این شهر است که به سبک بیزانس طراحی شده است.
درست روبه‌روی ایاصوفیه، مسجد سلطان احمد با شش مناره باریک قد برافراشته است. وقتی پا در این مسجد بگذارید، هزاران کاشی آبی‌رنگ را نظاره خواهید کرد که گویی آسمان به زمین آمده تا در آغوش سلطان احمد پناه بگیرد.
کمی آن‌طرف‌تر بر فراز تپه‌ای مشرف به تنگه بسفر، کاخ توپکاپی بنا شده است که روزگاری قلب تپنده امپراتوری عثمانی بود و امروزه تجلی‌گاه شکوه سلاطین آن زمان است.
کمی از بناهای تاریخی فاصله می‌گیریم و پا در بازارهای استانبول می‌گذاریم تا استانبول متفاوتی را به نظاره بنشینیم. در این میان بازار ادویه جذابیت‌های بی‌پایانی دارد؛ جایی که رایحه دارچین و زعفران شما را به دنیای بوها می‌برند.
در نهایت به سراغ قهوه‌خانه‌های سنتی می‌رویم تا یک فنجان قهوه ترک بنوشیم و در کنار موسیقی‌های ترکی سنتی، کمی هم با حال و هوای زندگی بومیان این شهر آشنا شویم.
آناتولی: گهواره تمدن‌ها، سرزمین افسانه‌ها
در قلب آناتولی سرزمین عجیبی وجود دارد که گویی صخره‌های مخروطی آن از دل زمین به‌سوی اسمان قد برافراشته‌اند. کاپادوکیه پر از صخره‌هایی معروف به «دودکش‌های پری» است که در اثر فوران آتش‌فشان‌ها و فرسایش ناشی از بادها در طی هزاران سال پدید آمده‌اند. جذاب‌ترین ساعات در این سرزمین صبحگاه است که آسمان آن با پرواز بالن‌ها به هزاران رنگ درمی‌آید.
تروآ: افسانه‌ای نهفته در استان چاناق‌قلعه
در چاناق‌قلعه و در نزدیکی سواحل دریای اژه، ویرانه‌هایی را خواهید دید که روزگاری صحنه یکی از حماسی‌ترین داستان‌های جهان بوده‌اند. شهری که هومر آن را در ایلیاد با حماسه و خون و عشق توصیف کرد، اگرچه در حال حاضر ویران شده است اما افسانه‌اش همچنان در حافظه تاریخ و خاک آن باقی‌مانده است.
قونیه: نغمه‌ای از عرفان در دشت‌های استان قونیه
در استان قونیه، جایی در میانه دشت‌های بی‌انتها، شهری را خواهیم یافت که در بدو ورود به آن بوی عرفان را احساس خواهیم کرد. قونیه تنها منزلگاه مولانا نیست، قونیه خانه رقص سماع و طریقت دل است؛ جایی که با دنیای درون دیدار خواهید کرد.
افسون غرب در سیمای مدرن و پویای ترکیه
به همان اندازه که شرق ترکیه قصه‌های کهن را روایت می‌کند، در سمت غرب آن ضرباهنگ زندگی نوین نواخته می‌شود. در جای‌جای این سرزمین، ردپای دنیای مدرن را می‌توان در کنار سنت‌های کهن دید؛ اما در هیچ کجا این تلاقی میان سنت و نوگرایی به‌اندازه استانبول چشمگیر نیست.
استانبول معاصر: تلاقی دل‌نشین سنت و نوگرایی
در دل همان شهری که گنبد ایاصوفیه و نوای اذان طنین‌انداز می‌شود، خیابان‌های زنده و پرانرژی هم وجود دارد که با قدم گذاشتن در آن‌ها سبک زندگی مدرن اروپا به شما تداعی خواهد شد. میدان تکسیم، قلب تپنده این شهر پر از هتل‌های بین‌المللی، فروشگاه‌های برند و هنرمندان خیابانی است که هر کدام به‌نوعی زندگی مدرن را متجلی می‌کنند. چند قدم آن‌سوتر، خیابان استقلال قرار دارد که وقتی پا در آن بگذارید با دنیایی از کافه‌های شیک و بوتیک‌های هنری روبرو خواهید شد، گویی که یک پاریس کوچک را در دل استانبول پیدا کرده باشید.
در محله اعیان‌نشین نیشانتاشی که قدم بگذارید، به وضوح نشانه‌های سبک زندگی مدرن و ظرافت‌های معماری غربی را حتی در جزئی‌ترین المان‌ها هم احساس خواهید کرد.
اگر بخواهیم از دریچه‌ای دیگر به استانبول نگاه کنیم، باید سری به گالری‌های پرجنب‌وجوش هنر معاصر بزنیم که در آن‌ها شاهکارهای هنرمندان مشهور ترک و دنیا را نظاره خواهیم کرد.
در نهایت برای اینکه خستگی از تن به در کنیم، سری به رستوران‌های لوکس استانبول مثل Mikla، Topaz Neolokal و Maiden’s Tower خواهیم زد که نمای فوق‌العاده‌ای به دریا دارند. سفرنامه ما به این شهر در اینجا به پایان مسیر خود رسید. در ضمن شما می‌توانید برای مطالعه بیشتر در این مورد به کتاب «ترکیه معاصر در یک نگاه» مراجعه کنید. خبر خوب این که نسخه‌ای از این کتاب را می‌توانید در این لینک ببینید.
شهرهای ساحلی مدیترانه و اژه: آفتاب، دریا و زندگی به سبک غرب
در امتداد سواحل نیلگون مدیترانه و اژه، شهرهایی را پیدا خواهیم کرد که به‌خصوص در فصل تابستان به لطف تابش بی‌دریغانه خورشید، سواحل پر جنب‌وجوشی دارند. هر کدام از شهرهای آنتالیا، بدروم و ازمیر به‌نوعی نمایانگر سبک زندگی مدرن، طبیعت بکر و معماری مدرن هستند.
در آنتالیا روز با انعکاس نور خورشید بر آب‌های فیروزه‌ای مدیترانه آغاز می‌شود و شب‌هنگام در آغوش ساحل و هیاهوی شبانه به پایان می‌رسد. سواحل لارا و کُنیالتی آنتالیا همچون بهشتی برای عاشقان آب و آفتاب هستند. اگر دلتان ماجراجویی می‌خواهد، کافی است دل به دریا بزنید، با پاراسیلینگ بر فراز امواج پرواز کنید یا با جت‌اسکی، هیجان را روی آب تجربه کنید؛ اما جادوی آنتالیا را باید در شب‌های آن نظاره کنید، جایی که کلاب‌های ساحلی و کشتی‌های تفریحی با موسیقی، زنده خواهند شد.
در بدروم این شهر سفیدپوش، زندگی با ریتم دیگری در جریان است. اینجا منزلگاه روح‌های آزاد هنرمندان، عاشقان موسیقی و شب گردان است. عصر هنگام که آفتاب در خلیج یالیکاواک آرام آرام فروکش می‌کند، در هتل‌هایی چون ادیشن بدروم چهره‌ای دیگر از ساحل را خواهید دید. شب که از راه می‌رسد، بدروم دوباره جان می‌گیرد و کافه‌ها و کلاب‌هایش با نور، موسیقی و شور زندگی مزین می‌شوند.
جادوی نهفته در هم‌آمیزی دلپذیر شرق و غرب
در ترکیه، مرزی میان شرق و غرب نمی‌بینید. وقتی قدم در این سرزمین بگذارید، با تمام وجود درخواهید یافت که چگونه سنت‌های کهن و اصول نوگرایی در دل یکدیگر تنیده‌اند. ترکیه با آغوشی باز نوآوری‌های زندگی مدرن را می‌پذیرد و آن‌ها را در کنار سنت‌های دیرینه‌اش می‌نشاند و این همان چیزی که این سرزمین را به سرزمین جادو تبدیل کرده است.
موسیقی و هنر: سمفونی گوش‌نواز دو فرهنگ
وقتی در کوچه‌پس‌کوچه‌های آناتولی قدم بگذارید، از هر گوشه آن صدای سازهای کهن «باغلاما» و «عود» را خواهید شنید که انکار از تاریخ گذر کرده‌اند تا به گوش شما برسند. در سوی دیگر این سرزمین صدای هنرمندانی چون «آلتین گون» و «دریا ییلدیریم» را در کنار سازهای سنتی و الکترونیک می‌شنوید که به هر سیاحی یادآوری می‌کنند که موسیقی نسل معاصر ترکیه درعین‌حال که ریشه‌های کهن خود را حفظ کرده، پا به دنیای نوگرایی گذاشته است.
در هنرهای دستی ترکیه هم به‌خوبی این در هم آمیختگی شرق و غرب به چشم می‌خورد. قالی‌های دست‌باف با رنگ‌های زنده و طرح‌های نو، سفال‌هایی با الهام از طبیعت و مینیاتورهایی با چاشنی هنر معاصر؛ همگی گواه این هم‌زیستی در دنیای هنر هستند.
آشپزی ترکیه: ضیافتی از طعم‌های هر دو جهان
در نهایت اینکه سرتاسر ترکیه بهشت عاشقان غذا است. در هر گوشه این سرزمین که پا بگذارید می‌توانید طعم اصیل غذاهای ترکی را با چاشنی‌های اروپایی مزه کنید؛ از پیده سنتی که با الهام از ذائقه مدیترانه‌ای رنگ و بوی جدید گرفته تا کباب‌های آبدار که بخش مهمی از هویت فرهنگی این منطقه هستند و مزه‌ها و پیش‌غذاهای متنوعی که ریشه در آشپزی شرقی دارند ولی از سبک آشپزی یونانی هم بی‌نصیب نمانده‌اند.
مهمان‌نوازی ترکی: گرمای صمیمانه شرق با آداب معاشرت جهانی
مهمان‌نوازی مردمان ترک خصلتی نیست که رنگ و بوی تازه‌ای داشته باشید، این خصلت از دیرباز در سرشت این مردمان بوده است. هر جا که وارد شوید در همان ابتدا متوجه روی گشاده و پذیرایی گرم مردم ترکیه خواهید شد؛ از قهوه‌خانه‌ها و کافه‌های سنتی گرفته تا رستوران‌ها و کافه‌های مدرن، همه‌جا روحیه مهمان‌نوازی در جریان است.
سفری به‌یادماندنی: نکات کاربردی برای تجربه جادوی ترکیه
اگر خواستید راهی سفر به سرزمین جادو شوید، بهتر است قبل از برنامه‌ریزی، زمان مناسب سفر را با توجه به اولویت‌هایتان انتخاب کنید:
- بهار و تابستان به دلیل آب‌وهوای مناسب، بهترین زمان برای طبیعتگردی و تفریحات دریایی به‌خصوص در سواحل مدیترانه مثل آنتالیا، بدروم و مارماریس هستند.
- پاییز برای عاشقان تاریخ و فرهنگ زمان بهتری است. در این فصل هوا برای بازدید از جاذبه‌های تاریخی مناسب است و شهرهای توریستی هم خلوت‌تر هستند.
- زمستان برای کسانی مناسب است که می‌خواهند سفر مقرون‌به‌صرفه‌ای داشته باشند و زندگی محلی را تجربه کنند.
اگر می‌خواهید چهره واقعی این سرزمین را ببینید و نه آن چیزی که تاکنون درباره آن شنیده‌اید، پا را فراتر بگذارید و به مقاصد کمتر شناخته آن هم سر بزنید:
- شیرینجه (Şirince): روستایی زیبا در نزدیکی افسوس با معماری سنتی و شراب‌های محلی معروف.
- صفران‌بولو (Safranbolu): شهری در کرانه دریای سیاه با خانه‌های چوبی عثمانی و خیابان‌های سنگ‌فرش شده.
- دریاچه وان: در شرق ترکیه با گربه‌های چشم آبی معروف و جزیره آختامار این دریاچه
- آماسیا (Amasya): شهری در شمال ترکیه با خانه‌هایی قدیمی روی کوه و کنار رودخانه.
اگر می‌خواهید ارتباط صمیمانه‌ای با مردم این سرزمین بگیرید و با پذیرایی گرم‌تری روبرو شوید، کافی است علاقه خود را به فرهنگ و زبان ترکی نشان دهید:
- اگر به شما چایی تعارف کردند، بهتر است رد نکنید. چایی جایگاه خاصی در فرهنگ و سنت ترکیه دارد.
- سعی کنید چند کلمه و عبارت ساده ترکی یاد بگیرید تا خود را در دل مردم جا کنید.
ترکیه، افسونی که باید کشف کرد
ترکیه سرزمین قصه‌ها است؛ جایی که هر کوچه، هر فنجان چای و هر آوای موسیقی داستانی برای گفتن دارد. در این سرزمین، شکوه شرق با جسارت غرب در هم آمیخته شده تا دنیای یکی از بی‌نظیرترین هم‌نشینی‌های دو دنیای متفاوت را شاهد باشد.
از مناره‌های سر به فلک کشیده استانبول گرفته تا بالن‌هایی که آسمان کاپادوکیه را درمی‌نوردند، از عطر ادویه‌ها در بازار بزرگ تا سکوت معنادار آرامگاه مولانا در قونیه؛ همه و همه بخشی از جادوی ترکیه هستند.
اگر می‌خواهید در دل افسانه‌ها قدم بزنید و کمی بعد در یک کافه‌ای مدرن به بسفر بنگرید و اگر می‌خواهید سرزمینی هزار چهره را کشف کنید؛ وقت آن رسیده که ترکیه را نه فقط در رویا که در واقعیت هم زندگی کنید. کوله‌بارتان را ببندید، تا لمس تمامی این تجربه‌های جادویی، تنها انتخاب یک تور مناسب ترکیه باقی مانده است.
