در دل غرب ایران، شهر همدان، پایتخت تاریخی و یکی از میراث‌های کهن بشریت قرار دارد. این شهر که به خاطر سفالگری‌های هنرمندانه‌اش شناخته شده، نه تنها گنجینه‌ای از آثار تاریخی است بلکه به عنوان مکانی برای کشف تمدن‌های کهن ایرانی به شمار می‌رود. همدان با موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد و جاذبه‌های فراوان، دعوت‌نامه‌ای است برای هر گردشگری که خواهان تجربه‌ای به یادماندنی است. با آثار باستانی و جاهای دیدنی همدان بیشتر آشنا شوید!
نمایش
جغرافیای شهر همدان
استان همدان با مرکزیت شهر همدان در غرب کشور ایران قرار گرفته است. این استان از شمال با استان‌های زنجان و قزوین، از جنوب با استان لرستان، از شرق با استان مرکزی و از غرب با استان‌های کردستان و کرمانشاه همسایه است.
شهرستان همدان ۲۸۳۱ کیلومتر مربع وسعت دارد و به طور متوسط ارتفاع ۱۸۲۰ متر از سطح دریا دارد. همین امر موجب داشتن آب‌و‌هوای خاص این شهر شده است.
همدان با وجود انواع جاذبه‌های مذهبی، طبیعی و تاریخی، گروه‌های مختلف مردم را با هر نوع سلیقه و ذائقه‌ای به خود جذب می‌کند. این شهر در زمان مادها بنا شده که در آن زمان به نام هگمتانه معروف بوده و پایتخت ایران به شمار می‌رفته است.
شهر همدان از خط الراس رشته کوه الوند تا مرزهای شرقی استان کشیده شده است. در جنوب شهرستان همدان، ارتفاعات کوهستان الوند قرار دارد، که نشان دهنده اقلیم کوهستانی و سرد این شهر می باشد.
برای سفر به این شهر، می توانید از هواپیما، اتوبوس های بین شهری، خودروی شخصی و حتی قطار استفاده کنید. فرودگاه شهر همدان حدود ۵ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. پایانه اتوبوس رانی این شهر نیز در بلوار انقلاب شهر قرار دارد. با قطار نیز می توانید به ایستگاه راه آهن ملایر بروید و از آن جا به مناطق مختلف آن سفر کنید.
اما بیشتر سفرها به مقصد همدان، با خودروی شخصی انجام می شود. اگر قصد سفر از تهران را دارید، بهترین مسیر پیش روی شما، جاده تهران–ساوه و ساوه–همدان خواهد بود. مسیرهای دیگر نیز، جاده بوئین زهرا و البته قزوین به همدان هستند که می توانید آن ها را هم امتحان کنید.
به طور کلی، مسیرهای ورودی شمالی به این استان از جمله ساوه به همدان و زنجان به همدان، پر تردد ترین مسیرهای ورودی به این استان هستند.
جمعیت و اقتصاد شهر همدان
بر اساس سرشماری نفوس و مسکن در سال 1395، جمعیت استان همدان یک میلیون و 738 هزار و 234 نفر اعلام شده است.
در سال ۱۳۶۴ خورشیدی، شهرک‌های صنعتی زیادی در استان همدان تأسیس گردید و در حال حاضر این استان دارای ۱۷ شهرک صنعتی می‌باشد. به غیر از شهرک‌های صنعتی کارخانه های قطعه‌سازی خودرو، صنایع موکت، کارخانه کیک و شکلات و کارخانه شیشه نیز به عنوان واحدهای صنعتی شاخص در شهر همدان فعالیت دارند.
استان همدان به دلیل موقعیت ویژه جغرافیایی، کیفیت مناسب آب و هوا، خاک مناسب و وجود نیروی خلاق و فعال، دارای قابلیت‌های تولیدی فراوان در زمینه محصولات کشاورزی می باشد. این استان علاوه بر تأمین نیازهای داخلی خود، بخشی از نیازهای سایر مناطق را نیز در زمینه محصولات کشاورزی بر طرف می نماید.
این استان در تولید گردو، سیر و سیب زمینی رتبه اول کشور را دارد. در تولید انگور رتبه سوم و در تولید کشمش رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.
تاریخ همدان
انجام حفاریهای باستان شناسی در تپه های باستانی گودین و سگاوی نزدیک کنگاور و نیز نوشیجان ملایر گوشه هایی از فرهنگ وتمدن اقوام ماد را در این زمان بر ما آشکار ساخته است. از جمله این کشفیات، می توان به نخستین نمونه های خط و نگارش و اشکال اولیه سکه و نخستین مظاهر فرهنگ دینی و معماری ایرانی اشاره نمود.
براساس آنچه که هردوت مورخ یونانی نگاشته است، مادها در اواخر قرن هشتم پیش از میلاد، به رهبری شخصی به نام دیاکو توانستند به تشکل سیاسی و نظامی دست یافته و نخستین دولت مقتدر فلات ایران را پایه گذاری کنند . دیاکو شهر همدان را به پایتختی برگزید و به دستور او استحکامات عظیمی ساخته شد که شامل هفت حصار تو در تو بود که هرکدام به رنگی خاص مزین شده بود.
این شهر طی 150 سال حکومت مادها، از نعمت وآبادانی فراوانی برخوردار بود و بعد از انقراض آن دولت هر چند مرکزیت نخسیتن را از دست داد، ولی به عنوان یکی از سه پایتخت هخامنشیان نیز مورد توجه خاص قرار داشت.
وجود کتیبه های گنجنامه، بقایای ستونهای سنگی کاخهای هخامنشی، جامها و الواح زرین و سیمین بدست آمده از همدان، مربوط به این دوره حاکی ازاهمیت این شهر و منطقه در آن زمان است.
از دوره اشکانی و سلوکی، مجسمه شیر سنگی و بقایای یک گورستان در شهر همدان و آثار مختصری از معبد لائودیسه در شهر نهاوند برجای مانده است. در یک کتابچه به زبان پهلوی بنام شهرها که در زمان قباد (500میلادی) نگاشته شده است، بنای همدان به یزد گرد اول نسبت داده شده که این امر نشان دهنده انجام اقدامات عمرانی مهمی در زمان وی و در شهر مزبور است.
2500 سال پیش از این شاهنشاهی هخامنشی نیمی از دنیای باستان را در اختیار خود داشت و هگمتانه به عنوان یکی از دو پایتخت این امپراطوری، از شاخص ترین شهرهای جهان به شمار می رفت. داریوش اول (522 تا 486 ق.م) پس از کتیبه بیستون، بر دل صخره های کوه مقدس الوند، دومین کتیبه خود را برای آیندگان به یادگار گذاشت. پس از وی، فرزندش خشایارشاه اول (486 تا 466 ق.م) همان متن کتیبه را با اندک تغییراتی به نام خود جاودان کرد.
در دوران ایران پس از اسلام نیز همدان شاهد فراز و نشیب‌های فراوان بوده است. این شهر در دورانا سلجوقیان عراق عجم، پایتخت سیاسی این دودمان بود. پس از حمله مغولان، همدان تا 300 سال بازسازی نشد و ویران باقی ماند، به دست عثمانیان افتاد و توسط نادرشاه آزاد شد. تنها از دوره قاجار بود که بازسازی این شهر آغاز شد و کم‌کم روند احیا در آن شروع شد. همه این فراز و نشیب‌ها بود که باعث شد تا ما بتوانیم امروز جاهای دیدنی همدان را بکاویم و افتخارات مردم مقاوم آن را بشناسیم.
برای مطالعه بیشتر:
- سراب های نهاوند؛ جریان زندگی از پرآب‌‌‌ترین چشمه‌های غرب کشور
همدان کجاست؟
استان همدان یکی از استان‌های غربی کشور است. استان‌های هم‌جوار شمالی، شرقی، جنوبی و غربی آن به‌ترتیب زنجان، قزوین، مرکزی، لرستان، کردستان و کرمانشاه هستند. موقعیت مکانی همدان را در زیر مشاهده می‌کنید:
سخن پایانی
با توجه به تاریخ غنی و جاذبه‌های فرهنگی فراوان، شهر همدان نه تنها گنجینه‌ای از دوران‌های مختلف تاریخی است، بلکه مکانی است که هر بازدیدکننده‌ای می‌تواند ارتباط عمیقی با فرهنگ و تمدن ایران برقرار کند. سفر به این شهر و بازدید از جاهای دیدنی همدان، فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با هویت تاریخی و فرهنگی ایران است. همدان، پایتختی در دل تاریخ، منتظر شماست.
