گسترش نیوز: ایثارگران و خانواده‌های آنان همواره در زمره گروه‌هایی بوده‌اند که دولت برای حمایت از معیشتشان، تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته است. یکی از مهم‌ترین این امتیازات، معافیت‌های مالیاتی و بیمه‌ای است که در سال ۱۴۰۴ نیز همچنان به قوت خود باقی مانده و حتی در برخی موارد دامنه آن در حال گسترش است.
معافیت مالیاتی؛ از حقوق تا درآمدهای تجاری
بر اساس ماده ۵۶ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، همه جانبازان، آزادگان و رزمندگانی که دست‌کم ۱۲ ماه سابقه حضور در جبهه دارند، به همراه خانواده‌های شهدا، از پرداخت مالیات بر حقوق و مزایای شغلی خود معاف هستند. این معافیت به صورت ۱۰۰ درصدی اعمال می‌شود و شامل حقوق پایه، فوق‌العاده‌های مستمر و غیرمستمر و سایر مزایای شغلی خواهد بود.
یکی از نکات مهم در این حوزه، تعمیم این معافیت به فرزندان جانبازان با درصد جانبازی ۲۵ درصد به بالا است. این گروه نیز همانند والدین خود از معافیت کامل مالیات بر درآمد حقوق برخوردار شده‌اند، مشروط بر آنکه مدارک مربوط به وضعیت جانبازی توسط بنیاد شهید و امور ایثارگران تأیید شود.
آزادگان نیز علاوه بر معافیت‌های عمومی، از تخفیف ۵۰ درصدی مالیات بر بدهی‌های مالیاتی مربوط به سال‌های قبل از آزادی برخوردارند. این تخفیف در صورت احراز مشکلات مالی می‌تواند حتی به سال‌های پس از آزادی نیز تعمیم پیدا کند. در عمل، این امتیاز به آزادگان امکان می‌دهد فشارهای مالی ناشی از دوران اسارت را جبران کنند.
اصلاح ماده ۵۶؛ گامی به سوی عدالت مالیاتی
قانون‌گذاران در سال‌های اخیر پیشنهاداتی برای اصلاح ماده ۵۶ ارائه کرده‌اند تا دایره معافیت‌ها تنها به حقوق و مزایای شغلی محدود نماند و مشاغل آزاد و کسب‌وکارهای خصوصی ایثارگران را نیز شامل شود. این اصلاح به‌ویژه برای رزمندگانی که پس از جنگ در حوزه کسب‌وکارهای آزاد فعالیت داشته‌اند، اهمیتی ویژه دارد.
با تصویب اصلاحات مورد نظر، ایثارگرانی که در بخش خصوصی و یا در مشاغل آزاد فعال هستند نیز می‌توانند از حمایت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند. چنین اقدامی می‌تواند به تقویت وضعیت مالی این قشر و تشویق آنان به فعالیت‌های اقتصادی مولد منجر شود.
اولویت‌بندی گروه‌های ایثارگری
از منظر قوانین موجود، خانواده‌های شهدا و جانبازان بالاترین سطح حمایت را دریافت می‌کنند. پس از آنان، آزادگان و فرزندان جانبازان قرار دارند. در نهایت، رزمندگانی که حداقل یک سال در جبهه حضور داشته‌اند نیز در شمول معافیت قرار می‌گیرند. این دسته‌بندی نشان می‌دهد که نظام حقوقی کشور تلاش کرده است میان گروه‌های مختلف ایثارگران بر اساس نوع و میزان فداکاری تمایز قائل شود.
جزئیات معافیت مالیاتی در سال ۱۴۰۴
در سال جاری نیز همانند سال‌های گذشته، معافیت‌های مالیاتی ایثارگران برقرار است. مطابق قوانین، درآمدهای زیر مشمول نرخ‌های مالیاتی مشخص می‌شوند، مگر آنکه فرد مشمول معافیت ایثارگری باشد:
-
درآمد خالص تا ۲۸۸ میلیون تومان در سال: معاف از مالیات.
-
درآمد تا ۴۵۰ میلیون تومان: مشمول نرخ ۱۵ درصد.
-
درآمد تا ۶۰۰ میلیون تومان: مشمول نرخ ۲۰ درصد.
-
درآمد تا ۸۰۰ میلیون تومان: مشمول نرخ ۲۵ درصد.
-
مازاد بر ۸۰۰ میلیون تومان: مشمول نرخ ۳۰ درصد.
با این حال، ایثارگران و فرزندان شهدا و جانبازان مشمول ماده ۵۶، از کل این نرخ‌ها معاف هستند و مالیات صفر درصد برایشان اعمال می‌شود.
بخشنامه‌های اجرایی؛ پشتوانه قانونی
بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی طی دو دهه گذشته بارها بر معافیت صددرصدی جانبازان و آزادگان از مالیات بر حقوق تأکید کرده است. از جمله، در بخشنامه‌ای که از سال ۱۳۸۰ اجرایی شد، تمامی آزادگان و جانبازان، فارغ از درصد جانبازی، از پرداخت مالیات بر درآمد حقوق معاف شدند. همچنین مقرر شد کارفرمایان تنها با اخذ گواهی از بنیاد شهید یا ستاد رسیدگی به امور آزادگان، این معافیت را اعمال کنند.
همچنین در خصوص آزادگان، بخشنامه‌ها تصریح کرده‌اند که تخفیف ۵۰ درصدی مالیات برای درآمدهای پیش از آزادی یا حتی سال‌های پس از آن (در صورت مشکلات مالی) قابلیت اجرا دارد. البته این تخفیف تنها برای واحدهای تولیدی برقرار است و درآمدهایی همچون اجاره ملک شامل آن نمی‌شود.
معافیت‌های بیمه‌ای در کنار مالیات
ایثارگران علاوه بر معافیت‌های مالیاتی، از تسهیلات بیمه‌ای نیز برخوردار هستند. مطابق قوانین، ایثارگران و فرزندان آنان یک‌بار از پرداخت مابه‌التفاوت ناشی از تغییر صندوق بیمه یا بازنشستگی (تا سقف ۱۵ سال) معافند و دولت موظف است این هزینه را تقبل کند.
همچنین سهم ۷ درصدی بیمه کارگر برای ایثارگران و جانبازانی که از سوی بنیاد شهید معرفی شوند، حذف شده و توسط دولت پرداخت می‌شود. در حوزه درمان نیز بازنشستگان ایثارگر از پرداخت دو درصد هزینه‌های درمانی معاف هستند.
تبدیل وضعیت و حقوق شغلی
یکی دیگر از حمایت‌های قانونی برای ایثارگران، امکان تبدیل وضعیت شغلی است. ایثارگران و فرزندان آنان می‌توانند با ارائه مدارک تحصیلی و گواهی ایثارگری، قراردادهای کاری خود را از حالت پیمانی یا قراردادی به رسمی تغییر دهند. این موضوع علاوه بر امنیت شغلی، دسترسی به مزایا و معافیت‌های گسترده‌تری را برای آنان فراهم می‌آورد.
سخن پایانی
هرچند این حمایت‌ها گامی مهم در بهبود معیشت و امنیت مالی ایثارگران به شمار می‌رود، اما برخی چالش‌ها همچنان پابرجاست. از جمله، عدم شمول برخی معافیت‌ها برای مشاغل آزاد و کسب‌وکارهای خصوصی، بروکراسی اداری در دریافت گواهی‌های لازم و نیز تفاوت در اجرای قوانین میان دستگاه‌های مختلف. این موارد سبب شده تا بخشی از ایثارگران و خانواده‌های آنان نتوانند به‌طور کامل از ظرفیت‌های قانونی استفاده کنند.
بنابراین، ضرورت دارد علاوه بر ادامه مسیر حمایتی موجود، اصلاحاتی ساختاری نیز صورت گیرد؛ اصلاحاتی که بتواند دامنه معافیت‌ها را به حوزه‌های جدید گسترش دهد، موانع اداری را کاهش دهد و اجرای یکپارچه قوانین را تضمین کند. چنین رویکردی نه تنها عدالت مالیاتی را محقق خواهد کرد، بلکه جایگاه ایثارگران در جامعه را بیش از پیش تقویت کرده و اعتماد آنان به نظام تصمیم‌گیری کلان کشور نیز افزایش می‌یابد.
لازم به تأکید است که موارد یادشده، بر اساس مقررات سال گذشته تنظیم شده‌اند و به محض انتشار جزئیات و مصوبات مربوط به سال ۱۴۰۴، اطلاع‌رسانی و در متن گزارش به‌روزرسانی خواهند شد.
امیر خیرخواهان
